18 Ocak, 2013 08:12 Kaynak: Haberler.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI
HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda
bulunmak üzere iş sağlığı ve güvenliği kurullarının hangi işyerlerinde kurulacağı
ve bu kurulların oluşumu, görev ve yetkileri, çalışma usul ve esasları
ile birden çok kurul bulunması halinde kurullar arasında koordinasyon ve işbirliği
yöntemlerini belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği
Kanunu kapsamına giren, elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan
fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerini kapsar.
Dayanak ve tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 22 ve
30 uncu maddelerine göre düzenlenmiştir.
(2) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından çalışan, işveren, kurul ve çalışan temsilcisi
ve benzeri kavramlar 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda tanımlandığı
gibidir.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
İşverenin yükümlülüğü
MADDE 4 – (1) Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli
işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili
çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur.
(2) Altı aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde,
a) Asıl işveren alt işverenin çalışan sayıları ayrı ayrı elli ve daha fazla ise
asıl işveren ve alt işveren ayrı ayrı kurul kurar. İş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerinin
yürütülmesi ve kurullarca alınan kararların uygulanması konusunda işbirliği
ve koordinasyon asıl işverence sağlanır.
b) Bir işyerinde sadece asıl işverenin çalışan sayısı elli ve daha fazla ise bu
durumda kurul asıl işverence kurulur. Kurul oluşturma yükümlülüğü bulunmayan alt
işveren, kurul tarafından alınan kararların uygulanması ile ilgili olarak koordinasyonu
sağlamak üzere vekaleten yetkili bir temsilci atar.
c) Alt işverenin çalışan sayısı elli ve daha fazla, asıl işverenin çalışan sayısı
ellinin altında ise işyerinde kurul alt işverence oluşturulur. Asıl işveren alt
işverenin oluşturduğu kurula işbirliği ve koordinasyonu sağlamak üzere vekaleten
yetkili bir temsilci atar.
ç) Asıl işveren ve alt işverenin çalışan sayıları ayrı ayrı ellinin altında ve toplam
çalışan sayısı elliden fazla bulunduğu durumlarda ise koordinasyon asıl işverence
yapılmak kaydıyla, asıl işveren ve alt işveren tarafından birlikte bir
kurul oluşturulur. Kurulun oluşumunda üyeler 6 ncı maddeye göre her iki işverenin
ortak kararı ile atanır.
(3) Asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmayan ve aynı çalışma alanında birden
fazla işverenin bulunması ve bu işverenlerce birden fazla kurulun oluşturulması
halinde işverenler, birbirlerinin çalışmalarını etkileyebilecek kurul kararları
hakkında diğer işverenleri bilgilendirir.
(4) İşverenler, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular.
Kurulun kurulacağı diğer işyerleri
MADDE 5 – (1) İşverene bağlı, fabrika, müessese, işletme veya işletmeler grubu gibi
birden çok işyeri bulunduğu hallerde elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu
her bir işyerinde ayrı ayrı kurul kurulur.
(2) Birinci fıkrada belirtilen durumlarda ihtiyaç duyulması halinde kurullar arasında
koordinasyon ve bilgi alış verişi işverence sağlanır. İşveren, birden çok
işyerinin her birinde kurulacak kurulların çalışma usullerini düzenlemek, iş ve
görüş birliğini sağlamak amacıyla bu işyerlerine ait iş sağlığı ve güvenliği
ile ilgili raporların, en az üç ayda bir, ilgili teknik eleman ve uzmanlarca incelenmesini
sağlar. Ayrıca bu raporları göz önünde tutarak alınması gereken tedbirleri
tespit eder ve uygulanmasını sağlar.
Kurulun oluşumu
MADDE 6 – (1) Kurul aşağıda belirtilen kişilerden oluşur:
a) İşveren veya işveren vekili,
b) İş güvenliği uzmanı,
c) İşyeri hekimi,
ç) İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle
görevli bir kişi,
d) Bulunması halinde sivil savunma uzmanı,
e) Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta,
f) Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan temsilcisi olması halinde baş
temsilci.
(2) Kurulun başkanı işveren veya işveren vekili, kurulun sekreteri ise iş güvenliği
uzmanıdır. İş güvenliği uzmanının tam zamanlı çalışma zorunluluğu olmayan işyerlerinde
ise kurul sekretaryası, insan kaynakları, personel, sosyal işler veya
idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi tarafından yürütülür.
(3) Bu maddenin birinci fıkrasının (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde gösterilen üyeler
işveren veya işveren vekili tarafından atanırlar.
(4) Birden fazla iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekiminin bulunduğu işyerlerinde
işveren tarafından görevlendirme yapılır. İş güvenliği uzmanının görevlendirilmesinde
o işyerinin tehlike sınıfına uygun uzmanlar arasından birisi görevlendirilir.
(5) Bu maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen üye o işyerindeki formen,
ustabaşı veya ustaların yarıdan fazlasının katılacağı toplantıda açık oyla
seçilir. Seçimle belirlenememesi halinde işveren tarafından atanır.
(6) Bu maddenin birinci fıkrasının (e) ve (f) bentlerinde sözü geçen kurul üyelerinin
aynı usullerle yedekleri seçilir.
(7) 4 üncü maddenin ikinci fıkrasının (ç) bendine göre kurulacak kurullarda üyeler
ve kurul sekreteri asıl işveren ve alt işveren tarafından ortak kararla atanır.
Eğitim
MADDE 7 – (1) İşveren tarafından, kurulun üyelerine ve yedeklerine iş sağlığı ve
güvenliği konularında eğitim verilmesi sağlanır. Kurul üyelerinin ve yedeklerinin
eğitimleri asgari aşağıdaki konuları kapsar,
a) Kurulun görev ve yetkileri,
b) İş sağlığı ve güvenliği konularında ulusal mevzuat ve standartlar,
c) Sıkça rastlanan iş kazaları ve tehlikeli vakaların nedenleri,
ç) İş hijyeninin temel ilkeleri,
d) İletişim teknikleri,
e) Acil durum önlemleri,
f) Meslek hastalıkları,
g) İşyerlerine ait özel riskler,
ğ) Risk değerlendirmesi.
(2) Asıl işveren alt işveren ilişkilerinde ortak kurul oluşumunda eğitimden her
iki işveren birlikte sorumludur.
Görev ve yetkiler
MADDE 8 – (1) Kurulun görev ve yetkileri şunlardır,
a) İşyerinin niteliğine uygun bir iş sağlığı ve güvenliği iç yönerge taslağı hazırlamak,
işverenin veya işveren vekilinin onayına sunmak ve yönergenin uygulanmasını
izlemek, izleme sonuçlarını rapor haline getirip alınması gereken tedbirleri
belirlemek ve kurul gündemine almak,
b) İş sağlığı ve güvenliği konularında o işyerinde çalışanlara yol göstermek,
c) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tehlikeleri ve önlemleri değerlendirmek,
tedbirleri belirlemek, işveren veya işveren vekiline bildirimde bulunmak,
ç) İşyerinde meydana gelen her iş kazası ve işyerinde meydana gelen ancak iş kazası
olarak değerlendirilmeyen işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğratma potansiyeli
olan olayları veya meslek hastalığında yahut iş sağlığı ve güvenliği ile
ilgili bir tehlike halinde gerekli araştırma ve incelemeyi yapmak, alınması gereken
tedbirleri bir raporla tespit ederek işveren veya işveren vekiline vermek,
d) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği eğitim ve öğretimini planlamak, bu konu ve
kurallarla ilgili programları hazırlamak, işveren veya işveren vekilinin onayına
sunmak ve bu programların uygulanmasını izlemek ve eksiklik görülmesi halinde
geri bildirimde bulunmak,
e) İşyerinde yapılacak bakım ve onarım çalışmalarında gerekli güvenlik tedbirlerini
planlamak ve bu tedbirlerin uygulamalarını kontrol etmek,
f) İşyerinde yangın, doğal afet, sabotaj ve benzeri tehlikeler için alınan tedbirlerin
yeterliliğini ve ekiplerin çalışmalarını izlemek,
g) İşyerinin iş sağlığı ve güvenliği durumuyla ilgili yıllık bir rapor hazırlamak,
o yılki çalışmaları değerlendirmek, elde edilen tecrübeye göre ertesi yılın
çalışma programında yer alacak hususları değerlendirerek belirlemek ve işverene
teklifte bulunmak,
ğ) 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 13 üncü maddesinde belirtilen çalışmaktan
kaçınma hakkı talepleri ile ilgili acilen toplanarak karar vermek,
h) İşyerinde teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve
çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir
önleme politikası geliştirmeye yönelik çalışmalar yapmak.
(2) Kurul üyeleri bu Yönetmelikle kendilerine verilen görevleri yapmalarından dolayı
hakları kısıtlanamaz, kötü davranış ve muameleye maruz kalamazlar.
Çalışma usulleri
MADDE 9 – (1) Kurul inceleme, izleme ve uyarmayı öngören bir düzen içinde ve aşağıdaki
esasları göz önünde bulundurarak çalışır.
a) Kurullar ayda en az bir kere toplanır. Ancak kurul, işyerinin tehlike sınıfını
dikkate alarak, tehlikeli işyerlerinde bu sürenin iki ay, az tehlikeli işyerlerinde
ise üç ay olarak belirlenmesine karar verebilir.
b) Toplantının gündemi, yeri, günü ve saati toplantıdan en az kırk sekiz saat önce
kurul üyelerine bildirilir. Gündem, sorunların ve varsa iş sağlığı ve güvenliğine
ilişkin projelerin önem sırasına göre belirlenir. Kurul üyeleri gündemde
değişiklik isteyebilirler. Bu istek kurulca uygun görüldüğünde gündem buna göre
değiştirilir.
c) Ölümlü, uzuv kayıplı veya ağır iş kazası halleri veya özel bir tedbiri gerektiren
önemli hallerde kurul üyelerinden herhangi biri kurulu olağanüstü toplantıya
çağırabilir. Bu konudaki tekliflerin kurul başkanına veya sekreterine yapılması
gerekir. Toplantı zamanı, konunun ivedilik ve önemine göre tespit olunur.
ç) Kurul toplantılarının günlük çalışma saatleri içinde yapılması asıldır. Kurulun
toplantılarında geçecek süreler günlük çalışma süresinden sayılır.
d) Kurul, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile işveren veya işveren vekili başkanlığında
toplanır ve katılanların salt çoğunluğu ile karar alır. Çekimser oy kullanılamaz.
Oyların eşitliği halinde başkanın oyu kararı belirler. Çoğunluğun sağlanamadığı
veya başka bir nedenle toplantının yapılmadığı hallerde durumu belirten
bir tutanak düzenlenir.
e) Her toplantıda, görüşülen konularla ilgili alınan kararları içeren bir tutanak
düzenlenir. Tutanak, toplantıya katılan başkan ve üyeler tarafından imzalanır.
İmza altına alınan kararlar herhangi bir işleme gerek kalmaksızın işverene bildirilmiş
sayılır. İmzalı tutanak ve kararlar sırasıyla özel dosyasında saklanır.
f) Toplantıda alınan kararlar gereği yapılmak üzere ilgililere duyurulur. Ayrıca
çalışanlara duyurulması faydalı görülen konular işyerinde ilan edilir.
g) Her toplantıda, önceki toplantıya ilişkin kararlar ve bunlarla ilgili uygulamalar
hakkında başkan veya kurulun sekreteri tarafından kurula gerekli bilgi verilir
ve gündeme geçilir.
(2) Kurulca işyerinde ilan edilen kararlar işverenleri ve çalışanları bağlar.
(3) Kurul, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 13 üncü maddesinde belirtilen
çalışmaktan kaçınma hakkı taleplerinde birinci fıkranın (a) bendine göre
belirlenen süre dikkate alınmaksızın acilen toplanır. Toplantıda alınan karar
çalışan ve çalışan temsilcisine yazılı olarak tebliğ edilir.
İşverenin veya işveren vekilinin kurula ilişkin genel yükümlülüğü
MADDE 10 – (1) İşveren veya işveren vekili, kurul için gerekli toplantı yeri, araç
ve gereçleri sağlar.
(2) İşveren veya işveren vekili, kurulca hazırlanan toplantı tutanaklarını, kaza
ve diğer vakaların inceleme raporlarını ve kurulca işyerinde yapılan denetim sonuçlarına
ait kurul raporlarını, iş müfettişlerinin incelemesini sağlamak amacıyla,
işyerinde bulundurur.
Kurulun yükümlülüğü
MADDE 11 – (1) Kurullar, yapacakları tekliflerde, bulunacakları tavsiyelerde ve
verecekleri kararlarda işyerinin durumunu ve işverenin olanaklarını göz önünde
bulundururlar.
(2) Kurul üyeleri, görevleri nedeniyle işyerlerinin yapım ve üretim teknikleri,
ticari sırları ve ekonomik durumları hakkında gördükleri ve öğrendiklerini gizli
tutmak zorundadırlar.
(3) Kurullar, iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftiş yapmaya yetkili Bakanlık iş
müfettişlerine işyerlerinde yapacakları teftiş ve incelemelerde kolaylık sağlamak
ve yardımcı olmakla yükümlüdür.
Çalışanların yükümlülüğü
MADDE 12 – (1) Çalışanlar sağlık ve güvenliğin korunması ve geliştirilmesi amacıyla
iş sağlığı ve güvenliği kurullarınca konulan kurallar, yasaklar ile alınan
karar ve tedbirlere uymak zorundadırlar.
(2) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi, uygulanması ve
alınan tedbirlere uyulması hususunda çalışanlar kurullarla işbirliği yaparlar.
(3) Kurullar tarafından alınan kararlar veya uygulamada karşılaştıkları güçlükler
hakkında çalışanlar çalışan temsilcileri aracılığı ile kurula bilgi verirler.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Son Hükümler
Yürürlükten kaldırılan mevzuat
MADDE 13 – (1) 7/4/2004 tarihli ve 25426 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı
ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş hükmü
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 6 ncı madde uyarınca oluşturulacak kurulda, mezkûr maddenin
birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde sayılanların bulundurulma zorunluluğu
Kanunun 38 inci maddesinde belirtilen sürelere uygun olarak aranır.
(2) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce işyerlerinde oluşturulmuş olan iş sağlığı
ve güvenliği kurullarınca alınan kararların geçerliliği devam eder.
Yürürlük
MADDE 14 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 15 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.